โรงงานควรวางแผนการผลิตได้อย่างไรบ้าง ควรใช้วิธีไหน?

การวางแผนการผลิตในโรงงานถือเป็นหัวใจสำคัญที่ช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพราะถ้าแผนการผลิตไม่ดี ไม่ว่ากระบวนการผลิตจะดีแค่ไหน สุดท้ายก็อาจเจอกับปัญหาวัตถุดิบไม่พอ สินค้าค้างสต็อก หรือความล่าช้าที่ส่งผลต่อความพึงพอใจของลูกค้าได้ 

ทำไมการวางแผนการผลิตจึงสำคัญ?

โรงงานที่มีการผลิตสินค้าหลายประเภทหรือมีขั้นตอนที่ซับซ้อน การวางแผนที่ดีช่วยให้ทุกฝ่ายรู้หน้าที่และเวลาในการทำงานอย่างชัดเจน รวมถึงยังช่วยประสานงานระหว่างฝ่ายขาย ฝ่ายผลิต ฝ่ายจัดซื้อ และฝ่ายคลังสินค้าได้อย่างลงตัว ลดปัญหาการขาดวัตถุดิบ หรือการผลิตเกินความต้องการซึ่งอาจทำให้เกิดต้นทุนที่ไม่จำเป็น การวางแผนจึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้ธุรกิจเดินหน้าได้อย่างราบรื่น

วิธีวางแผนการผลิตสำหรับโรงงานยุคใหม่

1. กำหนดเป้าหมายและความต้องการของตลาดให้ชัดเจน

โรงงานต้องเริ่มจากการวิเคราะห์ข้อมูลยอดขายหรือคำสั่งซื้อ เพื่อประเมินปริมาณสินค้าที่ต้องผลิตในแต่ละช่วงเวลาอย่างแม่นยำ

2. วางแผนวัตถุดิบและสต็อกอย่างเหมาะสม

การจัดการวัตถุดิบให้เพียงพอต่อการผลิต แต่ไม่เกินจนค้างสต็อก ถือเป็นความท้าทาย โรงงานควรใช้ข้อมูลจากระบบบริหารคลังสินค้าและการจัดซื้อมาเชื่อมโยงกับแผนการผลิต เพื่อสั่งซื้อวัตถุดิบได้ตรงเวลาและปริมาณที่เหมาะสม

3. จัดลำดับความสำคัญของงานผลิต

ไม่ใช่สินค้าทุกชิ้นจะต้องผลิตพร้อมกัน โรงงานควรกำหนดลำดับความสำคัญของการผลิตตามคำสั่งซื้อหรือความเร่งด่วน

4. วางแผนการใช้กำลังคนและเครื่องจักร

การจัดสรรทรัพยากรทั้งคนและเครื่องจักรให้เหมาะสมกับงานที่จะทำ ช่วยลดเวลาการหยุดเครื่อง และเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต รวมถึงยังช่วยประเมินกำลังการผลิตและวางแผนการบำรุงรักษาเครื่องจักรได้ดียิ่งขึ้น

5. ใช้ระบบช่วยวางแผนการผลิต (MRP System)

ระบบ MRP หรือ Material Requirements Planning เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้โรงงานสามารถวางแผนและจัดการการผลิตได้อย่างเป็นระบบมากขึ้น

ปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่อไม่มีแผนที่ดีพอ

ถ้าโรงงานขาดการวางแผนที่ดี จะเห็นผลกระทบทันทีเลยค่ะ เช่น สินค้าไม่พอส่ง ลูกค้าไม่ประทับใจ เครื่องจักรทำงานเกินกำลังหรือหยุดทำงานนานเกินไป อาจเกิดค่าใช้จ่ายแฝง หรือเสียโอกาสทางธุรกิจในช่วงเวลาสำคัญ

อีกปัญหาที่เจอคือ ข้อมูลไม่เป็นระบบ อย่างการวางแผนผลิตไม่ตรงกับสต๊อกจริง เพราะไม่ได้เช็กกับความพร้อมของวัตถุดิบหรือเครื่องจักร ทำให้ต้องหยุดสายการผลิตกลางคัน ซึ่งเสียทั้งเวลาและต้นทุนโดยไม่จำเป็น

โรงงานควรวางแผนการผลิตอย่างไร

ควรเริ่มจากการ มองภาพรวมของธุรกิจให้ครบ ตั้งแต่ยอดขายที่คาดการณ์ไว้ ปริมาณคำสั่งซื้อ สต๊อกวัตถุดิบ ความสามารถในการผลิตของเครื่องจักร รวมถึงจำนวนแรงงานที่มี จากนั้นค่อยไล่เรียงว่าโรงงานจะผลิตอะไร เท่าไหร่ และเมื่อไหร่

การวางแผนการผลิตจะมี 3 ระดับด้วยกัน

• แผนระดับกลยุทธ์ (Strategic Planning) 
• แผนระดับกลาง (Tactical Planning)
• แผนระดับปฏิบัติการ (Operational Planning)

ทั้ง 3 ระดับ ต้องทำงานสอดประสานกัน และควรถูกจัดเก็บไว้ในระบบที่เข้าถึงได้ง่ายและอัปเดตแบบเรียลไทม์

ทำไมควรใช้ระบบ MRP ในการวางแผนการผลิต

1. ลดการค้างสต็อกวัตถุดิบและสินค้าสำเร็จรูป

ระบบจะช่วยคำนวณปริมาณวัตถุดิบที่ต้องใช้ตามแผนการผลิตจริง ๆ ทำให้ลดการเก็บสต็อกเกินความจำเป็น

2. วางแผนตารางการผลิตอย่างมีประสิทธิภาพ

สามารถจัดลำดับและแบ่งงานการผลิตได้ตามความเหมาะสมและความเร่งด่วน ช่วยให้การผลิตเป็นไปตามแผน

3. ติดตามสถานะการผลิตได้แบบเรียลไทม์

ทำให้ผู้บริหารและทีมงานรู้สถานะจริงของการผลิต สามารถปรับเปลี่ยนแผนได้ทันทีหากมีปัญหา

4. เชื่อมโยงกับระบบอื่น ๆ ได้อย่างราบรื่น

เช่น ระบบคลังสินค้า ระบบบัญชี หรือระบบขาย ช่วยให้ข้อมูลไหลลื่นและลดความซ้ำซ้อน

การวางแผนการผลิตในโรงงานไม่ใช่แค่การจัดตารางงานหรือการสั่งซื้อวัตถุดิบเท่านั้น แต่เป็นการเชื่อมโยงข้อมูลและกระบวนการทั้งหมดเข้าด้วยกันอย่างมีประสิทธิภาพ การเลือกใช้ระบบช่วยวางแผนการผลิต เช่น MRP จะช่วยให้ทุกฝ่ายในโรงงานทำงานสอดคล้องกัน ลดข้อผิดพลาด และเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตโดยรวมได้อย่างมาก

ดังนั้น โรงงานควรเริ่มต้นจากการวางแผนที่เข้าใจถึงความต้องการลูกค้า มีข้อมูลครบถ้วน และใช้เครื่องมือที่ช่วยให้เห็นภาพรวมทั้งหมด เพื่อทำให้การผลิตเป็นไปอย่างราบรื่นและตอบสนองต่อความเปลี่ยนแปลงของตลาดได้อย่างรวดเร็ว